علم مواد شیمیایی در زندگی ما کاربردهای بسیاری داشته و در طول روز بارها از ابزار و موادی استفاده می‌کنیم که ساختار و ترکیبات شیمایی دارند. در این مقاله قصد بررسی و آشنایی با مواد به‌کاررفته در شوینده‌ها را داریم.
ترکیبات مختلفی توسط شرکت‌های بزرگ و کوچک در عرصه تولیدات مواد به کار رفته در شوینده‌ها استفاده می‌شود که سعی می‌کنیم تعدادی از آن‌ها را به‌اختصار شرح دهیم. در مورد ترکیبات صحبت می‌کنیم و این که دلیل وجود این عناصر شیمیایی در این مواد چیست؟
اسیدهای دی اسکلر یکی از مواد به‌کاررفته در شوینده‌ها
اولین ماده‌ای که در مورد آن صحبت خواهیم کرد و معمولاً در رسوب‌زداها به‌وفور یافت می‌شود اسیدهای دی اسکلر خواهند بود. این ماده برای پاک‌کردن سطح فلزی و رسوباتی که از آن به جا باقی‌مانده است استفاده می‌شود. در صورت ترکیب با رسوبات نمک فلزی، بخصوص کلسیم و منیزیم واکنش‌های قدرتمندی نشان داده و آن‌ها را به‌راحتی در آب حل می‌کند.
به‌هرحال اگر قصد استفاده از رسوب‌زداها را دارید باید به حضور این ماده به‌عنوان یکی از مصالح اولیه توجه ویژه‌ای داشته باشید.
هیپوکلریت سدیم چیست؟
هیپوکلریت سدیم ترکیبی است که به طور مؤثر و کاملاً قوی برای تصفیه آب مورداستفاده قرار می‌گیرد. البته اگر مقدار آن بیشتر و در ابعاد بزرگ‌تر باشد برای ضدعفونی سطح، به‌عنوان سفیدکننده و ازبین‌برنده بو نیز از آن بهره گرفته خواهد شد. این ماده در سفیدکننده‌ها و جرم‌گیرها نیز استفاده می‌شود و در واقع یکی از مواد به کار رفته در شوینده‌ها است.
خاصیت رنگ‌بری یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های این ماده شیمایی است که در وایتکس‌ها نیز کاربرد خواهد داشت.
تری سدیم فسفات و کاربرد آن در مواد شوینده
در بحث آشنایی با مواد به‌کاررفته در مواد شوینده قصد بررسی ماده دیگری داریم که سبب ازبین‌بردن انواع لک، چرک و چربی روی لباس‌ها می‌شود. اگر به ترکیبات برخی مواد شیمیایی شوینده لباس ماشین‌های لباسشویی و دستی توجه کرده باشید. شاید نام این ماده پرقدرت را در میان آن‌ها ببینید.
ترکیب این ماده با دیگر عناصر شیمیایی سبب ایجاد یک خاصیت قدرتمند تمیزکنندگی می‌شود.
پربورات سدیم یکی دیگر از مواد به کار رفته در شوینده‌ها
این ماده نوعی اکسیژن فعال است. پربورات سدیم برای روشن شدن، سفید شدن و همین‌طور تمیزکردن و بو گرفتن البسه از آن استفاده می‌شود. در بسیاری از شوینده‌های لباسشویی و ظرف‌شویی‌های اتوماتیک از این ترکیب استفاده می‌شود.
در واقع پاک‌کننده‌هایی که قابلیت‌های چندمنظوره دارند نیز کمی از این ماده را در ترکیب خود جای‌داده اند. به‌هرحال حتی از این ماده در خوشبوکننده‌های هوا نیز استفاده خواهد شد.
در مقابل کاربردهای این ماده، مختص صرفاً مواد تمیزکننده و شوینده نیست. حتی در پاک‌کننده‌های دندان مصنوعی، سفیدکننده‌های مو، پاک‌کننده‌ها و نظافت زخم و محلول‌های قطره چشم و اشک مصنوعی نیز پربورات سدیم یافت می‌شود.
حالا که با کاربردهای مهم و بی‌شمار این ماده آشنا شده‌اید و حال قصد تهیه این ماده را دارید باید عرض کنیم که شیمی کانه ایرانیان تولیدکننده این ماده در کشور ایران است. شیمی کانه ایرانیان این ماده را با غلظت‌ها و ترکیب‌های مختلف در اختیارتان قرار داده و می‌توانید برای ترکیب آن با مواد اولیه شوینده‌ها و… استفاده کنید.
از این ترکیب به‌عنوان نگه‌دارنده در انواع قطره‌های چشم، محصولات آرایشی و بهداشتی و مراقبتی پوست، بدن و مو استفاده می‌گردد.
مواد شیمیایی موجود در شامپوها
شامپوها از انواع مواد شوینده‌ای هستند که بدن انسان و پوست سر که بخش حساسی است با آن برخورد زیادی دارد. در نحوه ساخت این ماده از ترکیبات گوناگونی استفاده می‌شود. اما قصد داریم تعدادی از مهم‌ترین‌ها را در این زمینه به شما معرفی کنیم.
سدیم لوریل اتر سولفات اولین نامی است که ترجیح می‌دهیم به آن بپردازیم. در این ماده از حاوی مقداری نمک است که برای پاک‌کردن چربی و میکروب‌های موجود روی پوست سر بسیار کاربردی خواهد بود. نمونه خالص آن را در علم شیمی درون بسته‌بندی‌های فولادی و پلاستیکی قرار می‌دهند. این ماده بهتر است که در دماهای پایین‌تر قرار بگیرد. زیرا مقادیر زیاد آن می‌تواند خطرساز باشد.
دی سدیم لورت سولفوسوکسینات سورفکتانت آنیونی
یکی از مواد دیگری که در محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. همچنین شاید نام آن را روی شامپوها به‌عنوان یک ترکیب اصلی ببینید، دی سدیم لورت سولفوسوکسینات سورفکتانت آنیونی نام دارد.
از جمله ویژگی‌های کلیدی که سبب شده دانشمندان و پژوهشگران از این ماده استفاده کنند می‌توان به پاک‌کنندگی بالا، کف‌سازی و همین‌طور سازگاری با پوست و غشاء مخاطی اشاره کرد. به هر حالا اگر ماده شوینده شما دارای این ترکیب است باید به یاد داشته باشید که نوع خوب و باکیفیتی از آن می‌باشد.
البته فراموش نکنید که این ماده سولفات شناخته نمی‌شود و در واقع ممکن است در صابون‌های حمام و شامپو بچه و به‌طورکلی شامپوهای ملایم وجود داشته باشد.
پتاسیم اسید چرب
یکی دیگر از مواد مهمی که در صابون‌ها برای حذف چربی و آلودگی‌های پوستی استفاده می‌شود پتاسیم اسید چرب نام دارد. این ماده به‌عنوان یکی از اولین شوینده‌هایی که انسان به آن‌ها دست‌یافته به وجود آمده است. در حال حاضر نیز در انواع شوینده‌های بدن مایع و جامد موجود می‌باشد.
البته به‌عنوان ترکیبات نرم‌کننده در صابون و شامپو از روغن نارگیل، گلیسیرین و… نیز استفاده می‌شود. به‌هرحال باید بدانید که به‌طورکلی نمک سدیم یا پتاسیم اسید چرب از جمله موادی هستند که فعالیت اصلی را در صابون دارند.
در صنعت از این موارد بسیار استفاده می‌شود.
آلکیل بنزن خطی چیست و چه کاربردی دارد؟
در ادامه بررسی و مقایسه و آشنایی با مواد به کار رفته در شوینده‌ها به آلکیل بنزن خطی می‌رسیم. این ماده یک ترکیب شیمیایی است که حالتی روغنی و بی‌رنگ دارد. در صورت حضور گوگرد سبب و برخی فعل‌وانفعالات و تغییرات دمایی این ماده تبدیل به یک عنصر شوینده می‌گردد.
در حال حاضر در بسیاری از واحدهای تولیدی ایران و جهان به‌عنوان یک ماده اصلی از آلکیل بنزن خطی استفاده می‌شود.
نتیجه‌گیری
به‌طورکلی مواد شوینده و شیمیایی زیادی در اطراف ما هستند که در طول روز ممکن است بارها از آن استفاده کنیم. قطعاً برخی مواد شوینده به دلیل ساختار قوی‌تر می‌توانند به پوست و موی ما آسیب بزنند. برخی نیز ترکیبات خنثی‌کننده دارند و معمولاً قیمتشان بالاتر است. دلیل تفاوت قیمت میان شامپوها و صابون‌ها (در اکثر مواقع) همین است.
پس حتماً در انتخاب مواد شوینده و بهداشتی دقت کنید. برای شستشوی ظروف و البسه نیز حتماً از دستکش استفاده کنید. زیرا ترکیبات این مواد معمولاً کمترین سازگاری را با پوست دارند و می‌توانند برای بدن شما خطرات زیادی را به وجود آورند.
به‌هرحال همیشه به ترکیبات روی شوینده‌ها، آرایشی، بهداشتی، شامپو و صابون دقت کنید. این موضوع سبب می‌شود شما شرایط را برای حفظ سلامت فراهم کرده و از امراض پوستی در امان بمانید.