داروسازی و ضدعفونی‌کننده‌ها نقش بسیار مهمی در حفظ سلامتی انسان‌ها و جامعه‌ها دارند. در جهت مقابله با بیماری‌ها و عفونت‌ها، داروها به‌عنوان ابزاری اساسی درمان و پیشگیری استفاده می‌شوند. داروها با ترکیبات شیمیایی و ترکیبات طبیعی، قادرند به‌طور مؤثر بر روند بیماری‌ها تأثیرگذارند و سلامتی را بهبود بخشند.
درزمینهٔ داروسازی، تحقیق و توسعه داروهای جدید، فرآیندی پیچیده و زمان‌بر است. این فرآیند شامل شناسایی مولکول‌های فعال، تجزیه‌وتحلیل ساختاری، آزمایشات بالینی و ثبت و رسیدگی به مجوزهای قانونی است. با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و دانش علمی، داروسازان به سمت تولید داروهایی با اثربخشی بیشتر و عوارض کمتر حرکت می‌کنند.
ضدعفونی‌کننده‌ها نیز برای جلوگیری و کنترل عفونت‌ها و رشد میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شوند. ضدعفونی‌کننده‌ها می‌توانند به‌صورت محلی (بر روی سطوح، اشیا و محیط) و یا سیستمیک (به‌صورت درون بدنی) عمل کنند. این مواد شیمیایی قادرند میکروب‌ها را از بین ببرند، رشد آن‌ها را مهار کنند و به‌عنوان واکنش‌های دفاعی در برابر عفونت‌ها مورداستفاده قرار گیرند.
انواع مواد مورداستفاده در داروسازی و محصولات ضدعفونی
درصورتی‌که شرکت‌های تولیدکننده قصد اجرای انواع مواد ضدعفونی‌کننده و ترکیبات دارویی مورداستفاده را داشته باشند، می‌توانند به سراغ فرمول‌های ثابتی در این زمینه بروند که در ادامه قصد داریم چند مورد از کلیدی‌ترین آن‌ها را معرفی کنیم.
اسید بوریک
استفاده از اسید بوریک در داروسازی در برخی موارد خاص صورت می‌گیرد. اسید بوریک (Boric Acid) یک ترکیب شیمیایی با خواص ضدعفونی‌کننده، ضدقارچی و ضدالتهابی است. درزمینهٔ داروسازی، اسید بوریک به‌عنوان یک ماده فعال در تهیه برخی اقلام دارویی استفاده می‌شود.
یکی از کاربردهای اصلی اسید بوریک در داروسازی، در تهیه قطره‌های چشمی ضدعفونی‌کننده است. این قطره‌ها معمولاً برای درمان التهاب چشم، عفونت‌های قرنیه و احتقان چشمی استفاده می‌شوند. اسید بوریک به‌عنوان ماده ضدعفونی‌کننده، می‌تواند با اثر ضدباکتریایی و ضدقارچی خود، به کاهش علائم التهاب و عفونت در چشم کمک کند.
همچنین، اسید بوریک در تهیه برخی اقلام دیگر مانند پودرهای ضدتعرق و ضدقارچی پا، کرم‌های ضدآفتاب، اسپری‌های ضدعفونی‌کننده و برخی کرم‌ها و لوسیون‌های پوستی نیز استفاده می‌شود. این محصولات معمولاً برای کنترل عفونت‌ها، التهاب‌ها و قارچ‌های پوستی استفاده می‌شوند. جهت خرید اسید بوریک می‌توانید به شیمی کانه ایرانیان، مرجع این محصول مراجعه کنید.
آمونیوم کواترنر
آمونیوم کواترنر به‌عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده و ضدمیکروبی استفاده می‌شود. این ترکیبات در صنایع مختلف مانند بهداشت و بهداشت عمومی، صنایع غذایی، صنایع داروسازی، صنایع آرایشی و بهداشتی، و صنایع خانگی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
مزایا و کاربردهای آمونیوم کواترنری شامل موارد زیر می‌شود:
- ضدعفونی‌کننده: آمونیوم کواترنری به‌عنوان ماده ضدعفونی‌کننده و ضدمیکروبی در محصولات بهداشتی و بهداشت عمومی مانند صابون‌ها، شامپوها، مایع ضدعفونی‌کننده، ضدعفونی‌کننده‌های سطوح و مواد بهداشتی کاربردی است.
- ضدقارچی: آمونیوم کواترنری می‌تواند به‌عنوان ماده ضدقارچی در محصولات پوستی، مواد ضدقارچی و محصولات شوینده استفاده شود.
- ضدایریتاسیون: از آمونیوم کواترنری در تهیه محصولات ضدایریتاسیون مانند کرم‌ها و لوسیون‌های پوستی استفاده می‌شود.
- تمیزکننده: به علت خواص ضدعفونی‌کننده و ضدمیکروبی، آمونیوم کواترنری در صنایع تمیزکننده مانند محصولات شوینده و محصولات بهداشتی که نیاز به ضدعفونی‌کننده دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پرکلرین
پرکلرین (Perclean) نام تجاری یک ماده شیمیایی به نام پرکلرید بنزویل (Benzoyl Peroxide) است. این ترکیب شیمیایی در صنایع مختلف، به‌خصوص در صنعت آرایشی و بهداشتی، مورداستفاده قرار می‌گیرد.
پرکلرین از خواص ضدباکتریایی، ضدقارچی و ضدالتهابی برخوردار است. این ترکیب شیمیایی عموماً در محصولات مراقبت از پوست مانند کرم‌ها و ژل‌های ضد آکنه، لوسیون‌ها و صابون‌های ضد جوش، و محصولات ضدقارچی مانند شامپوها و کرم‌های ضدقارچی استفاده می‌شود.
استفاده از پرکلرین در محصولات مراقبت از پوست به دلیل خاصیت ضدباکتریایی آن، به کاهش باکتری‌های موجود روی پوست، کنترل ترشحات چربی پوست و بهبود وضعیت جوش‌ها و آکنه‌ها کمک می‌کند. همچنین، با تثبیت پراکسید بنزویل در پوست، آنتی‌اکسیدانی محافظتی ایجاد می‌شود که باعث کاهش التهاب و التیام پوست می‌شود.
کلرهگزیدین گلوکونات
کلرهگزیدین گلوکونات (Chlorhexidine Gluconate) یک ماده ضدعفونی‌کننده است که برای کاربردهای مختلف در حوزه بهداشت و درمان استفاده می‌شود. این ترکیب شیمیایی به‌عنوان محصول داروسازی و ضدعفونی دارای خواص ضدباکتریایی، ضدقارچی و ضدویروسی است و می‌تواند در جلوگیری از عفونت‌ها و کنترل رشد میکروارگانیسم‌ها مؤثر باشد.
کلرهگزیدین گلوکونات در حوزه بهداشت دهان و دندان، به‌عنوان یک ماده ضد پلاک و ضدعفونی‌کننده مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ماده می‌تواند به کاهش تراکم پلاک دندان و رفع التهاب لثه کمک کند. همچنین، در برخی فرآیندهای جراحی دهان و فک، کلرهگزیدین گلوکونات ممکن است به‌عنوان ماده ضدعفونی‌کننده قبل و بعد از عمل استفاده شود.
علاوه بر حوزه دهان و دندان، کلرهگزیدین گلوکونات در حوزه پوست و زخم‌ها نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. درمان زخم‌ها، سوختگی‌ها و عفونت‌های پوستی، ممکن است با استفاده از محلول یا ژل حاوی کلرهگزیدین گلوکونات صورت گیرد. این ماده می‌تواند با کاهش باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های دیگر در منطقه زخم، بهبود وضعیت زخم و تسریع فرایند التیام را تسهیل کند.
هالامید
هالامید (Halamide) نام تجاری یک ماده شیمیایی به نام هالامیدروکسی تولوئن (Halamide Hydroxytoluene) است. این ترکیب شیمیایی در صنایع مختلف، به‌خصوص در صنعت ضدعفونی‌کننده و ضدمیکروبی، مورداستفاده قرار می‌گیرد.
از طرفی در بازار داروسازی و ضدعفونی هالامید به‌عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده و ضدمیکروبی عموماً در محصولات بهداشتی و بهداشت عمومی استفاده می‌شود. این ترکیب شیمیایی قابلیت کاهش و کنترل رشد میکروارگانیسم‌ها مانند باکتری‌ها و قارچ‌ها را داراست.
استفاده از هالامید در محصولات بهداشتی و بهداشت عمومی به دلیل خواص ضدعفونی‌کننده آن، به کاهش باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های موجود در محصولات، بهبود شرایط بهداشتی و کنترل عفونت‌ها کمک می‌کند.
بتادین
بتادین (Betadine) نام تجاری یک ماده شیمیایی به نام پوویدون یودین (Povidone-Iodine) است. این ترکیب شیمیایی در صنایع پزشکی و بهداشتی برای مصارف ضدعفونی‌کننده و ضدمیکروبی استفاده می‌شود.
همین‌طور در گستره وسیعی از بازارهای جهانی بتادین به‌عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده گسترده مورداستفاده است و می‌تواند در جلوگیری از عفونت‌ها و کنترل رشد میکروارگانیسم‌ها مؤثر باشد. این ترکیب شیمیایی قابلیت کشتن و کنترل ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و پارازیت‌ها را داراست.
استفاده از بتادین در صنایع پزشکی معمولاً در ضدعفونی پوست قبل از جراحی، ضدعفونی سطوح جراحی و زخم‌ها، و در ضدعفونی ابزارهای پزشکی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
سخن پایانی
در این مقاله در خصوص کلیدی‌ترین محصولات داروسازی و ضدعفونی صحبت شد و به بررسی فرآورده‌هایی پرداختیم که استفاده گسترده‌ای در این حوزه داشته و توسط شرکت‌ها برای انجام پردازش‌های مهم شیمیایی و ساخت یک محصول صنعتی مورداستفاده قرار می‌گیرند. اسید بوریک به طبع یکی از کلیدی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین آن‌هاست.